ที่ดินทำกิน

ดิน มีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะเป็นเเหล่งที่มาของปัจจัยในการดำรงชีพของมนุษย์ เช่น การสร้างที่อยู่อาศัย อาหาร ปศุสัตว์ รวมถึงยังเป็นแหล่งเจริญเติบโตของพืช ดินจึงมีความสำคัญทั้งทางตรงและทางอ้อมต่อมนุษย์อย่างปฏิเสธไม่ได้

ในส่วนของคนรุ่นใหม่กลับบ้าน “ที่ดินทำกิน” นับว่ามีความสำคัญไม่ต่างจากปัญจัย 4 ที่ขาดไม่ได้  เนื่องจากที่ดินมีผลต่อการหวนคืนถิ่นที่อาจเป็นตัวชี้วัดการอยู่รอดในชุมชนไม่มากก็น้อย

หากมีที่ดินทำกินเป็นของตัวเอง ก็จะช่วยลดต้นทุนได้หลายอย่าง โดยเฉพาะเรื่องค่าเช่าที่ซึ่งแพงแสนแพงจนอาจจ่ายไม่ไหว แต่อย่างไรก็ตาม ปัญหาเกี่ยวกับที่ดินทำกินซึ่งคนรุ่นใหม่กลับบ้านพบอยู่เป็นประจำมักมีอยู่ 2 ข้อหลัก ๆ ดังนี้

ไม่มีอิสระเต็มที่ เพราะครอบครัวไม่สนับสนุน

การที่เราจะพลิกหน้าดินทำอะไรสักอย่าง หมายถึงการเปลี่ยนแปลงที่ดินครั้งใหญ่ แน่นอนว่าหากเป็นที่ดินในเขตชนบท การใช้ประโยชน์ที่ดินส่วนใหญ่มักอยู่ในภาคของการเกษตร เนื่องจากการเพาะปลูกหรือทำกสิกรรมเป็นทั้งอาชีพและวิถีชีวิตที่อยู่คู่สังคมไทยมาช้านาน นอกจากจะเป็นแหล่งอาหารเพื่อการดำรงชีพแล้ว ยังช่วยสร้างรายได้ให้กับครอบครัวอีกด้วย

แต่เนื่องจากคนไทยทำเกษตรมาหลายชั่วอายุคน กระนั้นกลับมีสัดส่วนของรายได้ลดลง จนทำให้เกิดวาทกรรมที่ว่า “ชาวนายากจน” เพราะยิ่งทำนาเท่าไหร่ ยิ่งยากจนมากเท่านั้น

จึงไม่ใช่เรื่องแปลก เมื่อคนรุ่นใหม่เลือกกลับมาสานต่อวิถีชีวิตของบรรพบุรุษในชุมชนของตนเอง จึงมักไม่ค่อยได้รับการสนับสนุนจากคนในครอบครัวมากนัก ยิ่งถ้าเกี่ยวข้องกับการใช้ประโยชน์ที่ดินด้วยแล้วก็ยิ่งเป็นเรื่องยาก เพราะคนไทยทำกสิกรรมมาหลายชั่วอายุคน หากมีใครสักคนเลือกที่จะปรับเปลี่ยนวิธีการไปทำอย่างอื่น ก็จะได้รับแรงต้านที่ค่อนข้างหนักหน่วงจากคนในครอบครัว

แม้กระทั่งกับคนที่เลือกกลับมาทำเกษตรเอง ก็ยังไม่ได้รับความสนับสนุนจากครอบครัวอย่างเต็มที่ เพราะพวกเขารับรู้ได้ถึงความยากลำบากในการทำการเกษตร จึงไม่อยากให้คนรุ่นใหม่ต้องลำบากเช่นเดียวกับตนเอง

ไม่มีที่ดินทำกินเป็นของตัวเอง

ในส่วนของผู้ไม่มีที่ดินทำกินเป็นตัวเองนับว่าเป็นปัญหาใหญ่พอสมควร ซึ่งบางคนแก้ปัญหาโดยการเช่าที่ดินจากผู้อื่นเพื่อทำกิน จนทำให้เกิดปัญหารายรับไม่พอกับรายจ่าย เพราะต้องแบ่งเงินบางส่วนให้กับค่าเช่าที่ดินอีกด้วย

ถึงกระนั้นก็ยังมีคนรุ่นใหม่กลับบ้านอีกจำนวนไม่น้อยที่เลือกแก้ปัญหาด้วยการใช้แพลตฟอร์มออนไลน์ให้เกิดประโยชน์ตามความถนัดของตน เช่น ขายสินค้าออนไลน์ หรืออื่น ๆ เนื่องจากช่วยลดต้นทุน และไม่ต้องปวดหัวเรื่องคน ทั้งยังเข้าถึงกลุ่มเป้าหมายได้อย่างรวดเร็วยิ่งกว่า

แต่ทว่าก็ใช่ว่าทุกคนจะอยากทำอาชีพออนไลน์กันทั้งหมด บางคนอาจมีความฝันอยากทำเกษตร หรือเปิดร้านอาหารที่มีหน้าร้านเป็นของตัวเอง ซึ่งการไม่มีที่ดินทำกินก็นับเป็นปัญหาใหญ่ ที่มีผลต่อการกลับบ้านของคนรุ่นใหม่ได้มากพอสมควร