เมื่อคิดเริ่มต้นทำอะไรสักอย่าง สิ่งแรกที่จะต้องนึกถึงก็คือ “เงินทุน” เพราะเงินเป็นปัจจัยหลักที่ช่วยให้เราสามารถวางแผนและดำเนินการไปสู่การเตรียมตัวเพื่อทำอะไรสักอย่างได้

แม้กระทั่งกับคนรุ่นใหม่ที่มีความต้องการอยากกลับบ้าน ก็ยังจำเป็นต้องมีการวางแผนเรื่องการเงินให้ดี เพราะถึงแม้การกลับบ้านอาจฟังดูไม่มีสิ่งใดซับซ้อน แต่เนื่องจากทุกสังคมล้วนจำเป็นต้องใช้เงินเป็นตัวกลางในการดำเนินชีวิต ดังนั้นการกลับบ้านจึงจำเป็นต้องใช้เงินอยู่ดี

จากบทเรียนของอาสาคืนถิ่น รุ่น 1-6 ที่ผ่านมา ได้พบปัจจัยหลัก 3 ข้อ เกี่ยวกับการเงินที่คนคืนถิ่นมักพบเป็นประจำเมือกลับบ้าน ดังนี้คือ

มีเงินพร้อมใช้เท่าไหร่

เนื่องจากเหตุผลของการกลับบ้านของแต่ละคนที่ต่างกัน บางคนอาจอยากกลับบ้านเพราะเบื่อชีวิตในเมืองหลวง บางคนกลับบ้านเพราะไม่รู้จะไปที่ไหน บางคนกลับบ้านเพราะแค่อยากพักผ่อน และบางคนกลับบ้านเพราะต้องการพัฒนาบ้านเกิด หรือสร้างรากฐานที่มั่นคงให้กับตัวเองและชุมชน ดังนั้นจึงมีเหตุจำเป็นในการใช้เงินที่ต่างกัน

กระนั้น ทุกการกลับบ้านล้วนต้องใช้เงินเป็นหลัก ไม่เฉพาะแค่ค่าใช้จ่ายระหว่างการเดินทางเท่านั้น แต่ยังหมายรวมไปถึงค่าอาหาร ค่าครองชีพ หรือค่าโปรเจคระหว่างดำเนินงานที่บ้านเกิดอีกด้วย

เราจึงจำเป็นต้องเข้าใจว่าการกลับบ้านมีราคาที่ต้องจ่ายเสมอ และเงินทุนที่เรามีนั้นเพียงพอต่อการกลับบ้านหรือไม่ สิ่งนี้คือสิ่งที่คนคืนถิ่นจำเป็นต้องคำนึงถึงให้มาก

วางแผนการเงินอย่างไร

เราต้องเข้าใจก่อนว่า แม้จะเป็นการหวนคืนถิ่น แต่การจะทำอะไรสักอย่างนั้น มักมีเรื่องของต้นทุน, กำไร, ขาดทุน เข้ามาเกี่ยวข้องอยู่ด้วยเสมอ

หากมีการวางแผนการเงินให้รอบคอบ เช่น มีการบันทึกรายรับ-รายจ่ายอย่างเป็นระบบ มีการวางแผนว่าจะลงทุนไปกับอะไรบ้าง มีการจัดสรรเงินเป็นส่วน ๆ ว่าส่วนไหนเก็บไว้ใช้ ลงทุน และออมทรัพย์ ก็จะช่วยให้เราบริหารจัดการเงินทุนได้ชัดเจนยิ่งขึ้น

เพราะเงินที่มีอยู่อาจเป็นเงินก้อนสุดท้ายของชีวิต การใช้จ่ายทุกอย่างจึงต้องทำอย่างระมัดระวัง และเห็นคุณค่าของเงินอย่างถึงที่สุด หากเงินที่มีอยู่หมดไป อาจสร้างความลำบากให้เราในภายหลังได้

จะหาเงินได้ที่ไหน

ในทุกการกลับบ้าน ใช่ว่าทุกคนจะมีเงินไว้สำหรับลงทุนกันทั้งหมด บางคนกลับบ้านพร้อมกับเงินก้อนโต แต่บางคนก็กลับมาเพียงมือเปล่าเท่านั้น แต่ถึงกระนั้นไม่ว่าคุณจะมีเงินทุนมากแค่ไหน หรือแทบไม่มีเงินทุนติดตัวเลย แต่สิ่งหนึ่งที่สร้างปัญหาให้คนคืนถิ่นคล้าย ๆ กันก็คือ จะหาเงินได้จากที่ไหน

คนที่จะสามารถตอบคำถามได้ดีที่สุดก็คือตัวเราเอง เราอาจต้องถามตัวเองให้ชัดว่ามีความถนัดในด้านใดบ้าง สิ่งนี้ต้องเริ่มจากแนวคิดหรือมายด์เซตก่อนว่า การกลับบ้านคือการอยู่รอดในรูปแบบหนึ่ง ถ้าหากเราสามารถใช้ความรู้ ความสามารถที่เราถนัด ปรับเปลี่ยนให้กลายเป็นเงินได้ ก็ถือว่าประสบความสำเร็จในการกลับบ้านแล้ว

แต่สำหรับคนที่ไม่มีแนวทาง หรือไม่เข้าใจกระบวนการกลับบ้านของตนเองว่าต้องการอะไร ยังมีอีกหนึ่งวิธีที่อาจช่วยให้เราสามารถอยู่รอดในถิ่นฐานบ้านเกิดได้ คือ การเข้าร่วมโครงการต่าง ๆ ที่สนับสนุนให้คนกลับมาพัฒนาบ้านเกิด เช่น โครงการอาสาคือถิ่น และโครงการอื่น ๆ เป็นต้น

ซึ่งโครงการเหล่านี้จะมีเงินทุนบางส่วนให้เราได้ออกแบบการกลับบ้านของเราได้ อีกทั้งยังช่วยโอบอุ้มความคิด จิตใจของเรา ให้ต่อมีความกล้าที่จะต่อสู้เพื่อพัฒนาตัวเอง และชุมชนของเราให้ดียิ่ง ๆ ขึ้นไปได้

แต่การเข้าร่วมโครงการต่าง ๆ ก็เป็นเพียงการแก้ปัญหาที่ปลายเหตุเท่านั้น สุดท้ายแล้วเราต้องคิดให้มากว่า หากไม่มีโครงการเหล่านี้หนุนเสริม เราจะอยู่รอดในชุมชนจากการหาเงินในรูปแบบไหนได้อีกบ้าง ?